برای اغلب ما كار آسانی نیست. از همان بچگی به بسیاری از ما یاد داده‌اند كه بدون میل‌مان عروسك مورد علاقه خود را به كودكان دیگر دهیم یا به‌خاطر خواهر یا برادر كوچك‌ترمان، بی‌خیال دیدن برنامه موردعلاقه‌مان شویم و كنترل تلویزیون را به او بسپاریم. به كمتر كسی از میان ما یاد داده‌اند كه در این شرایط ناخوشایند، یك «نه» آرامش‌بخش بگوییم و به دیگران یاد دهیم كه همیشه قرار نیست نسبت به ما در اولویت باشند.
برای مایی كه این‌طور بزرگ شده‌ایم، نه گفتن به دوستان، همكاران یا حتی همسر در بزرگسالی هم آسان نیست. مهم نیست چقدر حق با ماست و مهم نیست چقدر پاسخ منفی كه در ذهن‌مان چرخ می‌زند را درست می‌دانیم؛ اغلب ما تصور می‌كنیم نه گفتن به كسانی كه دوست‌شان داریم، یعنی آسیب زدن به احساسات‌شان و خراب كردن رابطه‌‌ای كه برای ساختنش سال‌ها انرژی گذاشته‌ایم. برای پاك كردن همه این پیش‌فرض‌های نادرست، در این مطلب آداب «نه» گفتن را به شما آموزش می‌دهیم و در صفحه بعد برای‌تان روشن می‌كنیم كه در چه شرایطی بدون عذاب وجدان می‌توانید به همسرتان نه بگویید.
فلسفه نبافید
شاید به‌خاطر به‌دست آوردن دل طرف مقابل‌تان، حسابی مقدمه‌چینی كنید و با گفتن یك «نه» صریح دل او را نشكنید اما این یكی از بزرگ‌ترین مشكلاتی است كه فرهنگ‌مان آن را به ما تحمیل كرده و به بهانه آسیب نزدن به دیگران، فرصت مشخص كردن تكلیف و گفتن نه قاطعانه را از ما گرفته است.
اگر می‌خواهید به كسی نه بگویید، كمی چاشنی برای آرامش دادن به او به كلام‌تان اضافه كنید اما نگذارید حاشیه‌هایی كه به‌خاطر نشكستن دل او به كلام‌تان وارد می‌كنید، اصل مطلب را زیر سوال ببرد و امكان درك كردنش را از شنونده بگیرد. مطمئن باشید كه سرریز كردن این چاشنی‌ها در بسیاری موارد امكان درك كردن موضوع را از بین می‌برد و باعث می‌شود كه فرد مقابل متوجه «نه» بودن پاسخ از سوی شما نشود.
نقطه بگذارید
اگر فرد مقابل‌تان قاطعیت را در كلام شما نبیند، بعید است كه به «نه»ای كه می‌گویید قانع شود و پرونده را مختومه تصور كند. در صورتی كه شما به‌خاطر مهربان بودن با او یك «نه» دلنشین تحویلش دهید، شاهد تلاش‌های بعدی‌اش برای قانع كردن خود خواهید بود و حتی ممكن است گاهی شاهد نادیده گرفتن حرف‌تان از سوی او باشید. پس به‌خاطر دو تا نشدن حرف‌تان یك نه قاطع بگویید و خیال هر دو طرف را راحت كنید.
شخصیتش را زیر سوال نبرید
گفتیم كه باید قاطعانه نه بگویید اما حتما می‌پرسید چطور می‌توان قاطع بود اما دل كسی را نشكست. چاره‌اش متمركز شدن روی موضوع به جای فرد است. بسیاری از ما میانه‌‌ای با انتقاد نداریم و وقتی كسی كارمان را نقد می‌كند تصور می‌كنیم كه شخصیت‌مان را زیر سوال می‌برد.
در مورد نه گفتن هم ماجرا به همین ترتیب است. اغلب كسانی كه پاسخی منفی در مورد یكی از ایده‌ها یا پیشنهادات‌شان می‌شنوند، تصور می‌كنند كه فرد مقابل به شخصیت آنها نه می‌گوید و بی‌ارزش یا پراشتباه تلقی‌شان می‌كند. درحالی‌كه اگر تنها در مورد موضوع مورد نظر و نه فرد مقابل‌تان صحبت كنید و برای فرد مقابل‌تان روشن كنید كه به درخواست او «نه» می‌گویید نه به رابطه دوستی‌تان و نه به شخصیت او، مشكل را تا اندازه زیادی حل كرده‌اید.
مراقب نقاط حساس باشید
هر كدام از ما حساسیت‌هایی داریم؛ نقطه‌هایی كه روی شخصیت ما جا خوش كرده‌اند و گاهی هم خودمان و هم دیگران را آزار می‌دهند. وقتی می‌خواهید به كسی نه بگویید، مراقب باشید به‌خاطر دست گذاشتنش روی نقطه‌های حساس شخصیت‌تان پاسخ شما را تغییر ندهد.
تهدید، اشك ریختن و برانگیختن احساسات یا دادن وعده‌های خوشایند، رایج‌ترین راه‌هایی هستند كه افراد برای تغییر پاسخ‌تان به كار می‌گیرند؛ مراقب باشید شما در این تله‌ها نیفتید و قبل از صحبت كردن در مورد موضوع با فرد مقابل‌تان، تكلیف را با خود‌تان روشن كنید. اگر احساس می‌كنید موفق نمی‌شوید، فهرستی از نقاط ضعف‌تان را روی كاغذ بنویسید و قبل از شروع مذاكره، احتمالات را بررسی كنید و راهی برای مقاومت كردن در برابر آنها پیدا كنید.
شرمنده نباشید
حسی كه شما نسبت به پیام‌تان دارید، نگاه دیگران به پیام شما را تغییر می‌دهد. اگر احساس ضعف كنید و به‌خاطر «نه»ای كه از نظر‌تان درست است شرمنده باشید، دیگران هم انتظار شرمسار بودن را از شما خواهند داشت، به همین دلیل بهتر است قبل از نه گفتن دلایلی كه برای دادن پاسخ منفی دارید را با خود‌تان مطرح كنید و با پشتوانه منطقی قوی سراغ فرد مقابل‌تان بروید.
می‌دانیم كه می‌خواهید به فرد مقابل‌تان هم فكر كنید، اما هیچ وقت خود‌تان را به‌دلیل جواب منفی كه می‌خواهید بدهید در مقام ضعف قرار ندهید. اگر كسی كه قرار است نه را از شما بشنود ضعف را در صدای‌تان احساس كند یا در چشم‌های‌تان ببیند، دیگر شما را جدی نمی‌گیرد. اما مراقب باشید تلاش‌تان برای تلطیف نكردن جواب منفی‌تان، شما را بیش از حد خشن نشان ندهد. دلیلی برای خشونت نیست؛ شما تنها می‌خواهید یك «نه» منطقی بگویید! پس آرامش‌تان را حفظ كنید.
امید بیهوده ندهید
می‌ترسید با گفتن «نه» دل او را بشكنید؟ شاید به‌خاطر همین بخواهید به او بیهوده امید دهید و با دادن وعده‌هایی كه خود‌تان می‌دانید هرگز عملی نمی‌شود برای آرامش دادن به او تلاش كنید. شاید بخواهید با امیدوار كردن او كمی زمان بخرید و دل‌گرمش كنید، اما باید بدانید كه این بدترین شیوه نه گفتن است. شما قرار نیست به‌خاطر یك جواب منفی منطقی، شرمنده باشید، احساس گناه كنید و به دنبال راهی برای جبران كردن باشید. شما به كسی ظلم نمی‌كنید؛ تنها جوابی كه به نظر‌تان درست است را می‌دهید.
به دنبال جبران نباشید
باز هم باید تاكید كنیم شما كسی را آزار نداده‌اید و به كسی ظلم نكرده‌اید! تنها نظر‌تان را در مورد یك موضوع گفته‌اید یا به كاری كه از نظر‌تان درست نیست نه گفته‌اید! پس دلیلی ندارد كه به‌دنبال جبران این موضوع با باج دادن به فرد مقابل‌تان باشید. اگر به همسایه‌تان كه خواسته اتومبیل شما را قرض بگیرد نه گفته‌اید، دلیلی ندارد برایش شله زرد بپزید و دوستی‌تان را به او ثابت كنید.
اگر به همكار‌تان كه همیشه انتظار دارد كارهایش را انجام دهید نه گفته‌اید، دلیلی ندارد برایش كادو بخرید تا از دلش در بیاورید. شما به‌خاطر جواب منطقی و بدون خشم و غضبی كه داده‌اید، نیازی نیست به‌دنبال جبران باشید.
به فرزندتان مهارت «نه» شنیدن را هدیه دهید
اگر می‌خواهید شنیدن «نه» در سال‌های بعد، زندگی را برای فرزندتان سخت و آزار‌دهنده نكند، از همین امروز باید مهارت شنیدن پاسخ منفی و كنار آمدن با آن را به او آموزش دهید. اولین و مهم‌ترین قدمی كه باید بردارید، مشروط نكردن محبت‌تان نسبت به او است. با رفتار خود به فرزندتان نشان دهید كه حتی اگر اشتباهی كند، تنها به‌خاطر اشتباهش دلگیر می‌شوید و همه محبت‌تان را از او دریغ نمی‌كنید.
به او بگویید كه در خانه شما چیزی به عنوان «بچه خوب و بد» وجود ندارد، بلكه تنها «كار خوب و بد معنی دارد» و وقتی اشتباهی می‌كند، كل شخصیتش در نظر شما زیر سوال نمی‌رود. اگر فرزندتان بفهمد كه انجام یك كار اشتباه به معنای از دست دادن محبت دیگران نیست و شنیدن نه نشانه دریغ كردن محبت از او نیست، در آینده هم با انتقادهای دیگران بهتر كنار می‌آید و راحت‌تر پاسخ منفی آنها را می‌پذیرد.
